Od 31 grudnia 2020 roku obowiązują wspólne przepisy dronowe na terenie krajów Unii Europejskiej oraz w Lichtensteinie i Norwegii, które zostały określone na podstawie:
- Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2019/945 z dnia 12 marca 2019 r. w sprawie bezzałogowych systemów powietrznych oraz operatorów bezzałogowych systemów powietrznych z państw trzecich
- Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych.
Operacje bezzałogowymi statkami powietrznymi sklasyfikowane są w oparciu o ich stopień ryzyka. Wyróżnia się 3 kategorie lotów:
- otwarta (operacje o najniższym stopniu ryzyka);
- szczególna (operacje o średnim ryzyku);
- certyfikowana (operacje o stopniu ryzyka porównywalnym do lotnictwa załogowego).
Kategoria Otwarta:
Operacje w kategorii „otwartej” umożliwiają wykonywanie lotów niskiego ryzyka. Nie wymagają one uzyskania uprzedniego zezwolenia na lot z ULC.
Operacje w kategorii „otwartej” mogą być wykonywane tylko w zasięgu widoczności wzrokowej pilota lub obserwatora w odległości nie większej niż 120 metrów od najbliższego punktu powierzchni ziemi, dronami o masie nie przekraczającej 25 kg.
Kategoria „otwarta” dzieli się na trzy podkategorie A1, A2 i A3, w oparciu o ograniczenia operacyjne i wymogi, jakim podlegają piloci bezzałogowych statków powietrznych i drony:
- A1 - Dopuszcza się przelot nad osobami postronnymi (z pewnymi ograniczeniami) ale nie wolno wlatywać nad zgromadzenia osób („zgromadzenia osób”: zgromadzenia, w którym zagęszczenie osób uniemożliwia im przemieszczanie się);
- A2 - Nie wolno wlatywać nad osoby i zgromadzenia osób. Minimalna odległość pozioma od osób to 30 m lub 5 m jeżeli dron posiada funkcję ograniczającą prędkość lotu.
- A3 - Nie wolno wlatywać nad osoby i zgromadzenia. Operacje SBSP mogą odbywać sie w bezpiecznej odległości co najmniej 150 metrów w poziomie od terenów mieszkaniowych, użytkowych, przemysłowych lub rekreacyjnych.
Rejestracja Pilotów Dronów
Piloci dronów w kategorii „otwartej” rejestrują się:
- w przypadku, gdy masa ich drona wynosi 250g lub więcej lub w przypadku drona który podczas uderzenia może przekazać człowiekowi energię kinetyczną o wartości powyżej 80 dżuli;
- w przypadku, gdy ich dron wyposażony jest w czujnik zdolny do zbierania danych osobowych, nie dotyczy to BSP, które zgodnie z dyrektywą 2009/48/WE są zabawkami.
Po dokonaniu rejestracji należy umieścić swój numer rejestracyjny na każdym dronie do którego wymagana jest rejestracja.
Szkolenie pilotów dronów dla kategorii „otwartej”
Każda osoba chcąca latać dronem o masie powyżej 250g będzie musiała przejść szkolenie online oraz zaliczyć test online potwierdzający zdobycie wymaganej wiedzy, będą one bezpłatne i dostępne na stronie ULC. Egzamin online będzie składać się z 40 pytań wielokrotnego wyboru, warunkiem zaliczenia testu jest uzyskanie 75% poprawnych odpowiedzi.
Wymagane kompetencje dla kategorii „otwartej”:
- A1 i A3 – szkolenie i test online;
- A2 – szkolenie i test online, ukończenie szkolenia praktycznego w trybie samokształcenia, zaliczenie dodatkowego egzaminu teoretycznego prowadzonego przez uznany podmiot.
Dokumentem stwierdzającym posiadanie określonych kwalifikacji i upoważniającym do wykonywania określonych czynności lotniczych przez pilotów bezzałogowych statków powietrznych będzie zgodnie z przepisami UE:
- dowód zaliczenia szkolenia i egzaminów online w przypadku wykonywania operacji w podkategorii A1 i A3 kategorii „otwartej” uzyskiwane po zaliczeniu szkolenia i egzaminu online;
- certyfikat kompetencji pilota bezzałogowego statku w przypadku wykonywania operacji w podkategorii A2 kategorii „otwartej” uzyskiwane po zaliczeniu egzaminu online, dodatkowego egzaminu teoretycznego oraz odbyciu szkolenia praktycznego w postaci samokształcenia.
Minimalny wiek pilota BSP w kategorii „otwartej”
Minimalny wiek pilota wykonującego operacje z użyciem SBSP w kategorii „otwartej” wynosi 16 lat.
Wymóg minimalnego wieku nie obowiązuje w stosunku do pilotów dronów:
- w przypadku gdy wykonują operację w podkategorii A1 z użyciem drona klasy C0, który jest zabawką w rozumieniu dyrektywy 2009/48/WE;
- w przypadku dronów skonstruowanych do użytku prywatnego o maksymalnej masie startowej mniejszej niż 250g;
- w przypadku gdy wykonują oni operację pod bezpośrednim nadzorem pilota BSP posiadającego odpowiednie kompetencje i skończyli 16 lat.
Ogólne zasady wykonywania operacji w kategorii „otwartej”
- Pilot drona wykonując operację w kategorii „otwartej” utrzymuje drona przez cały czas w zasięgu widoczności wzrokowej VLOS, wyjątkiem przypadków, gdy operator jest w trybie podążania za stacją bazową lub wykorzystywany jest obserwator.
- Pilot zapewnia, aby dron utrzymywał bezpieczną odległość od osób oraz aby jego lot nie przebiegał nad zgromadzeniami osób.
- Dron nie przewozi materiałów niebezpiecznych, ani nie zrzuca żadnych materiałów.
- Podczas lotu dron jest utrzymywany w odległości nie większej niż 120 metrów od najbliższego punktu powierzchni ziemi, z wyjątkiem przypadków, gdy przelatuje on nad przeszkodą.
Drony, którymi można wykonywać operację w kategorii „otwartej”
Drony, którymi można wykonywać operacje w kategorii „otwartej”, muszą spełniać następujące warunki:
- Należą do jednej z klas określonych w rozporządzeniu delegowanym (UE) 2019/945 lub zostały skonstruowane do użytku własnego;
- Mają masę startową mniejszą niż 25kg;
- Zostały wprowadzone do obrotu przed dniem 1 stycznia 2023 r.:
a) w podkategorii A1 masa BSP nie przekracza 250g z obciążeniem,
b) w podkategorii A3 masa BSP nie przekracza 25kg wraz z paliwem i obciążeniem użytkowym.
Do 31 grudnia 2023 r. obowiązują przepisy przejściowe, które umożliwiają wykonywanie lotów w kategorii otwartej dronami bez nadanej klasy, na określonych zasadach.
Kategoria szczególna
Kategoria „szczególna” jest przeznaczona dla operacji o średnim ryzyku, której parametry lotu wychodzą poza kategorię „otwartą”. Loty w tej kategorii będą oparte o ocenę ryzyka zarówno ze strony operatora jak i nadzoru lotniczego. Wykonanie operacji będzie wymagało weryfikacji oraz w niektórych przypadkach zgody Urzędu Lotnictwa Cywilnego.
Wykonując operacje w kategorii „szczególnej” wymagana jest rejestracja wszystkich operatorów systemów bezzałogowych statków powietrznych bez względu na masę eksploatowanego drona.
Informacje na temat rejestracji w systemie ULC znajdują się TUTAJ
1. Oświadczenie o operacji zgodnej ze scenariuszem standardowym
Oświadczenie o operacji zgodnej ze scenariuszem standardowym należy złożyć w przypadku, kiedy parametry wykonywanych operacji wychodzą poza kategorię „otwartą”. W myśl przepisów europejskich scenariusze standardowe opublikowane przez EASA zaczną obowiązywać od 2 grudnia 2021 roku. W związku z tym do 31.12.2020r. Urząd Lotnictwa Cywilnego opublikuje krajowe scenariusze standardowe. Składając do Urzędu oświadczenie zgodne z NSTSx operator otrzyma potwierdzenie odbioru i kompletności, dzięki któremu bezzwłocznie może rozpocząć operację zgodnie z ograniczeniami scenariusza standardowego. Takie oświadczenie operator będzie mógł przedłożyć ULC do 2 grudnia 2021. Dokument ten traci ważność z dniem 2 grudnia 2023 r.
2. Zezwolenie na operację
Wniosek o zezwolenie na operację stosowany w przypadku, jeśli operacja nie jest objęta scenariuszem standardowym i nie należy do kategorii „otwartej”. Przed złożeniem niniejszego wniosku operator jest zobowiązany do przeprowadzenia oceny ryzyka.
W tej kwestii przewidziano dwa alternatywne podejścia:
- Ocena ryzyka planowanej operacji: przeprowadzenie oceny ryzyka planowanej operacji zgodnie z metodologią SORA (AMC1 do art. Rozporządzenia 2019/947/UE) oraz przedłożenie oceny ryzyka i wszystkich środków ograniczających ryzyko oraz przestrzeganie celów bezpieczeństwa operacyjnego do Urzędu Lotnictwa Cywilnego.
- Predefiniowana ocena ryzyka (PDRA): jest to uproszczona forma przeprowadzenia ryzyka dla operatorów. Jeżeli planowana operacja okaże się objęta jednym z opublikowanych PDRA, zamiast przeprowadzać pełną ocenę ryzyka, można postępować z instrukcjami zawartymi w PDRA i odpowiednio przygotować dokumentację do wniosku, który zostanie złożony do Urzędu Lotnictwa Cywilnego.
Dotychczas opublikowane PDRA znajduje się w GM do artykułu 11 rozporządzenia 2019/947/UE
W zezwoleniu wydanym przez Urząd Lotnictwa Cywilnego zostaną określone warunki wykonania operacji.
3. Certyfikat LUC
Wydanie certyfikatu LUC następuje na wniosek osoby prawnej (przedsiębiorcy).Wniosek o certyfikat LUC należy złożyć w celu oceny przez Urząd Lotnictwa Cywilnego prowadzonej organizacji i, wykazania, że operator jest w stanie samodzielnie ocenić ryzyko operacji. Wytyczne jakie muszą zostać spełnione przez operatora określono w części C rozporządzenia 2019/947/UE. Jeżeli wymagania zostaną spełnione, ULC wyda certyfikat LUC oraz przyzna uprawnienia odpowiadające poziomowi doświadczenia operatora. Uprawnienia mogą obejmować operacje bez uprzedniego zgłaszania oraz w odpowiednich przypadkach zgody Urzędu Lotnictwa Cywilnego:
- Prowadzenie operacji objętych scenariuszami standardowymi;
- Samodzielne udzielanie zgody na operacje, które są oparte na PDRA;
- Wykonanie operacji opartej na jednej lub kilku modyfikacjach STS (wariantach), która nie pociąga za sobą zmian w ConOps, stosowanych kategoriach BSP lub kompetencjach pilotów
- Wykonanie operacji, która nie odpowiada PDRA, ale wchodzi w zakres działalności już wykonywanej przez operatora.
Operator może realizować operacje bez uzyskania zgody ULC, natomiast jest zobowiązany do przechowywania dokumentacji samodzielnie zatwierdzonych operacji m.in. w celu weryfikacji podczas kontroli przez ULC.
Podstawy prawne:
- Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2019/945 z dnia 12 marca 2019 r. w sprawie bezzałogowych systemów powietrznych oraz operatorów bezzałogowych systemów powietrznych z państw trzecich
- Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych
Kategoria certyfikowana
Kategoria certyfikowana jest kategorią o wysokim ryzyku, operacje wymagają certyfikacji BSP na podstawie rozporządzenia (UE) 2019/945. W stosownych przypadkach, jeżeli właściwy organ, w oparciu o ocenę ryzyka uzna to za konieczne może być również wymagana certyfikacja operatora oraz uzyskanie licencji przez pilota bezzałogowego statku powietrznego. Operacje klasyfikuje się w kategorii certyfikowanej wyłącznie wówczas, gdy spełnione są następujące warunki:
- nad zgromadzeniami osób;
- wiąże się z przewozem osób;
- wiąże się ona z przewozem materiałów niebezpiecznych, które w razie wypadku mogą stanowić wysokie ryzyko dla osób trzecich.
Przepisy dronowe ważne do 31 grudnia 2020 r.
Zgodnie z obowiązującymi do 31 grudnia 2020 r. przepisam, osoby latające sportowo i rekreacyjnie są zobowiązane do zachowania odległości poziomej nie mniejszej niż 100 metrów od zabudowy miejscowości, miast, osiedli lub zgromadzeń osób na wolnym powietrzu oraz 30 metrów od pojedynczych osób, pojazdów, obiektów budowlanych nie będących w dyspozycji lub pod kontrolą operatora. Zapisy te mają zastosowania dla modeli latających o masie mniejszej niż 0,6 kg.
Natomiast operatorzy dronów używanych w celach zarobkowych muszą posiadać świadectwo kwalifikacji, które można uzyskać po zdaniu egzaminu państwowego w jednej z dwóch kategorii:
- UAVO VLOS (ang. Visual Line of Sight) – uprawnia do lotów w zasięgu wzroku pod warunkiem zachowania bezpiecznej odległości i odpowiedniego oznakowania (operator musi mieć kamizelkę, a dron musi mieć tabliczkę identyfikacyjną).
- UAVO BVLOS (ang. Beyond Visual Line of Sight) – uprawnia do lotów poza zasięgiem wzroku (sterowanie za pomocą obrazu przesyłanego z drona).
Loty muszą odbywać się poza strefami kontrolowanymi lotnisk, strefami ruchu lotniskowego lotniska wojskowego, strefami kontrolowanymi lotniska wojskowego oraz strefami R obejmującymi parki narodowe (Restricted Area – strefa ograniczeń), D (Danger Area – strefa niebezpieczna) oraz P (Prohibited Area – strefa zakazana). Loty w wymienionych strefach mogą odbywać się za zgodą zarządzającego daną strefą.
Warunki i wymagania dotyczące używania modeli latających oraz bezzałogowych statków powietrznych używanych wyłącznie w operacjach w zasięgu wzroku są zawarte w załączniku nr 6 (modele latające) oraz 6a (bezzałogowe statki powietrzne uzywane do celów innych niż rekreacja i sport) do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 26 marca 2013 r. w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków.
Treść rozporządzenia:
plik do pobrania759.73 KB
Modele latające - str. 71-73
Bezzałogowe statki powietrzne - str. 73-77