O mapie Fullera słów kilka

W 70. rocznicę powstania mapy Fullera piszemy o jej założeniach, specyfice i właściwiściach. Jej publikacja w 1943 roku była nowym spojrzeniem na sposób przedstawiania powierzchni Ziemi.

Ludzi od zawsze fascynowało odkrywanie i rozumienie otaczającego świata. Jednym z wyrazów tego było powstawanie map, poczynając już od czasów starożytnych. Przedstawiały one różne aspekty geografii środowiska i człowieka. Stały się częścią codziennego życia, szczególnie współcześnie, gdy w większości telefonów, smartfonów i innych urządzeń elektronicznych znajdują się aplikacje do nawigacji. Jednak podstawową skazą pośród licznych zalet mapy jest jej generalizacja, niekompletny, uogólniony obraz powierzchni Ziemi, która będąc sferą jest przedstawiana w przestrzeni dwuwymiarowej.

Przez setki lat powstały setki odwzorowań, których zadaniem jest przedstawienie w relatywnym świetle kształtu, odległości, powierzchni i kierunku. Największą popularność zyskały odwzorowania Mercatora i Robinsona, jakkolwiek i one mają swoje wypaczenia. Na przykład w odwzorowaniu Mercatora problemem jest przedstawianie obszarów biegunowych, Grenlandia jest trzy razy większa niż w rzeczywistości, a Antarktyka jest długim białym pasem. Zniekształcenia są problemem dla każdej dwuwymiarowej mapy.

Jednym z nowych podejść do stworzenia mapy z mniejszą ilością zniekształceń było odwzorowanie Fullera (ang. Fuller Map Projection), na podstawie którego powstała mapa zwana w terminologii anglojęzycznej Dymaxion Map. Sam Fuller był amerykańskim architektem i wynalazcą, który m. in. już w latach trzydziestych XX wieku stworzył samochód o zużyciu paliwa poniżej 8l/100 km. Na mapie Fullera powierzchnia Ziemi jest odwzorowana na wielościanie, którego kształt jest kompromisem pomiędzy dwudziestoma trójkątnymi ścianami i trzydziestoma krawędziami. Kształt ten może być przedstawiany w przestrzeni dwuwymiarowej, ale po złożeniu tworzy bryłę o trzech wymiarach. W postaci rozłożonej kontynenty widoczne są jako ciąg wysp otoczonych oceanem.

Na rozłożonej mapie Fullera nie widać oczywistych zniekształceń kształtów i powierzchni lądów w porównaniu do ich wymiarów rzeczywistych. Dotyczy to wszystkich kontynentów, a wynika z zastosowania niezwykłej konfiguracji w rzucie południków i równoleżników. Każda krawędź trójkąta przedstawiona jest jako fragment koła wielkiego na odpowiedniej sferze, a odległości do środka maleją zamiast się powiększać, jak jest to rozwiązane w większości rzutów.

Zanim Fuller ostatecznie opatentował swoją mapę w 1946 roku, była ona obiektem jego badań przez dekady. Oryginalny rzut rozwiązany był na ośmiościanie, a wersja dwudziestościenna powstała osiem lat później, w 1954 roku. Koncepcja mapy Fullera została po raz pierwszy opisana w magazynie Life w marcu 1943 roku. Artykuł będący esejem opatrzonym szeregiem fotografii zawierał wkładkę z instrukcją, która pozwalała na własnoręczne wykonanie mapy. Zawarto w nim również przykłady użycia poszczególnych części mapy.

W czasie obchodów siedemdziesiątej rocznicy publikacji mapy Fullera w magazynie Life, Instytut Buckminstera Fullera podjął temat wizualizacji kartograficznej. Do projektu Dymax Redux zaproszono artystów, grafików i kartografów. Ich celem było stworzenie nowej, inspirującej interpretacji mapy Fullera. Nagrodą dla finalistów była możliwość wystawienia swoich prac w nowojorskiej galerii oraz wydanie ich w formie plakatów przeznaczonych do sprzedaży. Konkurs zwyciężyła praca Nicole Santucci zatytułowana jako Mapa Drzeworyt. Do konkursu wpłynęło około 300 prac z 42 krajów.

Więcej informacji na temat konkursu, samej mapy i Fullera na stronach:

• o konkursie Dymax Redux: http://www.bfi.org/mapcontest
• informacje o Dymaxion Map: http://www.bfi.org/about-bucky/buckys-big-ideas/dymaxion-world/dymaxion-map
• artykuł w magazynie Life z 1943 roku: http://books.google.pl/books?id=WlEEAAAAMBAJ&pg=PA41&source=gbs_toc_r&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
• opis kartometryczny mapy Fullera: http://www.rwgrayprojects.com/rbfnotes/maps/graymap1.html
• o samej mapie Dymax: http://en.wikipedia.org/wiki/Dymaxion_map

źródło: www.gislounge.com