• gisplay.pl

Jak geodeci z AGH pomagają w badaniach archeologicznych?

Geodeci z AGH od czterech lat wspierają archeologów w dokumentacji zabytków, które zostały ujawnione na terenie pozostałości osady sprzed ok. 2 tys. lat leżącej na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego (woj. kujawsko-pomorskie). Na konferencji i seminarium podsumowujących dotychczasowe badania zaprezentowano najciekawsze z nich.

Stanowisko archeologiczne Osie 28 w zobrazowaniu Local Relief Model (fot. AGH)

Stanowisko archeologiczne Osie 28 w zobrazowaniu Local Relief Model (fot. AGH)

W 2018 roku dwójka doktorantów archeologii – Jerzy Czerniec z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie oraz Mateusz Sosnowski z Instytutu Archeologii UMK w Toruniu – w gminie Osie leżącej na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego znaleźli ślady osady. Jej pozostałości długo ukrywały się przed okiem współczesnych badaczy, bo liczący sobie ponad 170 ha obszar, na którym się znajduje, porasta gęsty las. Naukowcy dokonali odkrycia dzięki danym z lotniczego skaningu laserowego (ang. ALS, Airborne Laser Skaning). Kiedy przyglądali się powstałym na ich bazie cyfrowym modelom terenu udostępnianym za pośrednictwem rządowej strony geoportal.gov.pl, przed ich oczami zaczął wyłaniać się kompletnie zachowany układ przestrzenny tworzony przez zagrody, pola, miedze a nawet drogi. Ze względu na unikalny w skali Europy charakter odkrycia, znalezisko zostało szybko okrzyknięte przez media „drugim Biskupinem”.

Trwające już od czterech lat prace archeologów od początku wspierali pracownicy naukowi Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska AGH, a także studenci z działającego na wydziale Koła Naukowego KNGK Geoinformatyka.

– Wszystko zaczęło się dzięki prowadzonym na naszym wydziale studiom podyplomowym z zakresu Systemów Informacji Geograficznej (GIS), na które uczęszczał Jerzy Czerniec z IAiE PAN – opowiada dr hab. inż. Krystian Kozioł, prof. AGH.

Kiedy archeolodzy, analizując cyfrowe modele terenu, odkryli regularne struktury świadczące o wcześniejszym osadnictwie człowieka na tych terenach, ich obraz nie był jeszcze dokładny. Dopiero dzięki współpracy Jerzego Czerńca z prof. Krystianem Koziołem, który zaproponował zastosowanie zaawansowanych algorytmów służących do analizy cyfrowego modelu terenu, z chmury punktów zaczęły wyraźnie wyłaniać się interesujące archeologów obiekty.

– Archeolodzy poszukują miejsc zmienionych przez działalność ludzką, przeglądając dostępne na Geoportalu tzw. „hillshade’y”, czyli obrazy cieniowania numerycznego modelu terenu. Nie zawsze wszystko na nich od razu widać, dlatego posługujemy się kilkunastoma algorytmami analitycznymi. Jednym z ciekawszych jest „open skyview factor”, który pokazuje, co nas otacza w danym terenie, kiedy patrzymy do góry z perspektywy mrówki. Oczywiście nie jest to trójwymiarowe zdjęcie znane z narzędzi Google’a, tylko czysto matematyczne wyróżnienie zmian natężenia gradientów numerycznego modelu terenu, które umożliwia uwidocznienie pewnych konkretnych kształtów opisuje prof. Kozioł.

Geodeci z AGH wnoszą również istotny wkład w prace wykopaliskowe, które prowadzone są na terenie dawnej osady. Począwszy od 2019 roku, uczestniczyli już w trzech takich obozach. Do ich podstawowych zadań należy zakładanie w terenie osnowy geodezyjnej. Dzięki niej archeolodzy po odnalezieniu danego zabytku są w stanie precyzyjnie ustalić jego lokalizację, ale też na jej podstawie dokonywać interpretacji wzajemnego położenia znalezisk. Pracownicy WGGiIŚ wykorzystują również swoją wiedzę i warsztat, inwentaryzując konkretne obiekty i wykopaliska, poprzez pomiary z wykorzystaniem naziemnego skanowania laserowego.

Więcej o badaniach można przeczytać w artykule na stronie AGH

Źródło: AGH

Nasze patronaty

XXIII Ogólnopolskie Sympozjum Fotogrametryczno-Teledetekcyjne
18-20 września 2024
INTERGEO 2024
24-26 września 2024

Quizy mapowe

Gdzie leży ten kraj?
Puzzle z mapą świata
Jaki to kraj?
Quiz WORLDLE - Jaki to kraj?
Wersja dla zaawansowanych
Geoquiz historyczny
EOGuesser