Polacy zaktualizowali mapy Chorwacji w ramach projektu OpenStreetMap

W dniach od 19 do 24 września 2022 r. studenci Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie i członkowie Stowarzyszenia OpenStreetMap Polska (OSMP) wzięli udział w projekcie aktualizacji map półwyspu Peljesac w Chorwacji pod nazwą Poligon Kartograficzny Peljesac. Głównym celem była aktualizacja oraz uszczegółowienie danych mapowych półwyspu dostępnych w ramach projektu OpenStreetMap.

Półwysep Peljesac w Chorwacji (fot. Anna Górska)

Wybór miejsca, w którym odbywał się poligon kartograficzny, był nieprzypadkowy. Otwarcie mostu łączącego półwysep z terenem Chorwacji kontynentalnej znacznie ułatwiło dostęp do tych atrakcyjnych turystycznie terenów. Analiza danych dostępnych w OpenStreetMap wykazała, że dane wymagają aktualizacji, ponieważ w wielu przypadkach były wprowadzane na podstawie podkładów o niewielkiej rozdzielczości lub pochodziły z automatycznych importów. Jednocześnie nie było wprowadzonych danych punktów adresowych  na całym terenie analizowanym, podobnie jak w przypadku POI.

Grupa studentów znajdowała się pod opieką dr Pawła Strusia oraz dr Krzysztofa Wiedermanna z Pracowni Badań Geoinformacyjnych UP w Krakowie zapoznała się z metodami pozyskiwania danych w terenie oraz ich digitalizacji. Z ramienia społeczności edytorów OpenStreetMap w wydarzeniu udział wzięli Włodzimierz Bartczak (Cristoffs) oraz Przemysław Boszczar (syntex), którzy zapoznali uczestników z zasadami edytowania OpenStreetMap.

Szkolenie odbyło się dwuetapowo. Część pierwsza była wprowadzeniem teoretycznym, podczas której studenci zostali zapoznani z historią powstania projektu oraz zasadami jego funkcjonowanie. Szczegółowo został omówiony  model danych stosowanych w OpenStreetMap oraz podstawowe pojęcia i schematy oznaczania obiektów. Kolejnym etapem było zapoznanie studentów z praktycznymi aspektami edytowania przy wykorzystaniu edytora JOSM (najpopularniejszego desktopowego edytora OpenStreetMap).

Studenci aktualizują mapę półwyspu Peljesac w Chorwacji (fot. Anna Górska)

Uczestnicy zostali podzieleni na kilka zespołów. Ze względu na bardzo ograniczone dane,do jakich mieliśmy dostęp, większość studentów musiała się całkowicie skupić na zbieraniu danych w terenie przy pomocy telefonów komórkowych.

Podczas fazy organizowania wydarzenia wytypowaliśmy dwa programy do kolekcjonowania danych w terenie. Pierwszym był przeznaczony do tego Qfield - mobilny odpowiednik Qgisa Niestety mimo swoich zalet okazał się niepraktyczny. Dysponowaliśmy ograniczonym dostępem online, co znacznie utrudniało wykorzystanie tego programu. Drugim wyborem był OsmAnd, który dzięki możliwości wykorzystania mapy w trybie offline okazał się najpraktyczniejszym urządzeniem do zbierania danych w terenie.

Jedną z funkcji oprogramowania jest również możliwość bezpośredniego edytowania danych OpenStreetMap, natomiast ze względów dydaktycznych uczestnicy nie korzystali z tej funkcji.

Mimo że program nie jest stworzony jako kolektor danych, w tej konkretnej sytuacji sprawdził się doskonale. Dane musiały być dodatkowo obrabiane przy pomocy Qgisa, ale łatwość używania oraz możliwość pracy offline przy niewielkim obciążeniu urządzenia okazał się kluczowy.

Studenci aktualizują mapę półwyspu Peljesac w Chorwacji (fot. Anna Górska)

Problemem okazała się niska dokładność wbudowanych w telefony odbiorników GNSS, co był szczególnym wyzwaniem podczas oznaczania obiektów o niewielkich rozmiarach, takich jak ławki, czy prysznice przy plażach, których lokalizacja z była oznaczona dokładnością od 2m do 5m. Konieczna była korekta współrzędnych w oparciu o dostępne podkłady ortfotomapy podczas ich wprowadzania.

Mimo tych niedogodność zbieranie danych w terenie okazało się być bezcennym doświadczeniem, pozwoliło nie tylko na oznaczenie małych obiektów, wąskie uliczki pomiędzy budynkami były dużym wezwaniem, konieczna była zmiana ich sposobu oznaczenia, ponieważ na miejscu okazało się, że ze względu na swoją szerokość nie mogą być oznaczone jako dostępne dla ruchu samochodowego, co nie było widoczne na podkładach satelitarnych. Ostatecznie w ramach wydarzenia uczestnicy wprowadzili 26476 zmian w bazie danych, wysyłając 213 zestawów zmian, w tym wprowadzili ponad 15 000 nowych obiektów, w dużej mierze punktów adresowych oraz POI

Dzięki projektowi OSMP nawiązała współpracę z chorwacką społecznością edytorów. Dzięki nim udało się pozyskać informacje na temat danych i podkładów, z jakich można korzystać oraz uzgodnienia zakresu mapowania. Mam nadzieję, że w przyszłości uda się zacieśnić tę współpracę. Przy okazji  okazało się, że dane instytucji publicznych, inaczej niż w Polsce, są praktycznie zamknięte dla edytorów OpenStreetMap, jedynie dopuszczony do edycji jest podkład chorwackiego geoportalu w postaci ortofotomapy. W przypadku warstwy  punktów adresowych mogliśmy korzystać wyłącznie jako podkładu referencyjnego do weryfikacji zebranych danych.

W ramach wniosków wyciągniętych po zakończeniu poligonu kartograficznego została opracowana procedura kolekcjonowania danych przy pomocy urządzeń mobilnych i włączania ich do zasobów OpenStreetMap.

Włodzimierz Bartczak, Stowarzyszenie OpenStreetMap Polska