ESA publikuje pierwszą część wielkiej mapy wszechświata
Na stronie Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) ukazał się pierwszy fragment wielkiej mapy Wszechświata, pokazującej miliony gwiazd i galaktyk.
Mapa powstaje na podstawie zdjęć z teleskopy kosmicznego Euclid, który wyniesiony został w lipcu 2023 roku. Teleskop przez sześć lat będzie obserwował kształty, odległości i ruch miliardów galaktyk oddalonych nawet o 10 mld lat świetlnych. Do tej pory żaden teleskop nie był w stanie wykonać tak ostrych obrazów astronomicznych przedstawiających tak duży fragment nieba i spoglądających tak głęboko w odległy wszechświat. W ten sposób stworzy największą trójwymiarową mapę kosmosu w historii.
Pierwszy fragment mapy, który jest ogromną mozaiką 208 gigapikseli, został zaprezentowany na Międzynarodowym Kongresie Astronautycznym w Mediolanie. Na mapę składają się zdjęcia z 260 obserwacji wykonanych między 25 marca a 8 kwietnia 2024 r. W ciągu zaledwie dwóch tygodni Euclid pokrył 132 stopnie kwadratowe nieba południowego w nieskazitelnej szczegółowości, co stanowi obszar ponad 500 razy większy niż obszar pełni Księżyca widziany z Ziemi, a jest to tylko 1% obserwacji, który Euclid obejmie w ciągu sześciu lat.
Kamery teleskopu uchwyciły niesamowitą liczbę obiektów w najdrobniejszych szczegółach. Powiększając bardzo głęboko mozaikę (obraz jest powiększony 600 razy w porównaniu do pełnego widoku), nadal możemy wyraźnie zobaczyć skomplikowaną strukturę galaktyki spiralnej. Szczególną cechą widoczną na mozaice są niewyraźne chmury pomiędzy gwiazdami w naszej galaktyce, które pojawiają się w kolorze jasnoniebieskim na czarnym tle przestrzeni kosmicznej. Są one mieszaniną gazu i pyłu, zwaną również „galaktycznym cirrusem". Euclid jest w stanie zobaczyć te chmury za pomocą superczułej kamery światła widzialnego, ponieważ odbijają one światło optyczne z Drogi Mlecznej. Chmury świecą również w dalekiej podczerwieni, co zaobserwowała misja ESA Planck.
Opublikowany pierwszy fragment wielkiej mapy Wszechświata to tylko zapowiedź tego, co przyniesie misja Euclid. Wykonane zdjęcia pokazując już teraz pełny potencjał teleskopu. Udowadniają, że jest on w stanie stworzyć najbardziej rozległą trójwymiarową mapę kosmosu, odkrywając niektóre jego tajemnice. Kolejna odsłona mapy planowana jest na marzec 2025 roku.
