Renaturyzacja rzek w Polsce. Nowy serwis mapowy IMGW
IMGW-PIB uruchomił serwis renaturyzacja.imgw.pl – platformę, która gromadzi wiedzę o renaturyzacji rzek, ich roli w ochronie zasobów wodnych i adaptacji do zmian klimatu. Serwis pomaga samorządom lokalnym w planowaniu przestrzeni i wdrażaniu rozwiązań opartych na naturze (Nature-based Solutions), zwiększając bezpieczeństwo przed suszą i powodziami.
Mapa renaturyzacji rzek w Polsce (fot. https://renaturyzacja.imgw.pl)
Sercem serwisu jest mapa prezentująca 511 jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych (jcwp rzeczne) wskazanych do podjęcia działań renaturyzacyjnych do końca 2027 roku. Na mapie prezentowana jest znaczącą część zrealizowanych dotychczas działań z zakresu renaturyzacji rzek oraz wskazane są aktualne i planowane projekty renaturyzacyjne, których inwestorem jest m.in. Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie.
Informacje te uzupełniają dane nt. oceny stanu hydromorfologicznego rzek i jezior, które IMGW-PIB realizuje od 2021 roku. Warstwy podkładowe tj. zagrożenie powodzią i suszą hydrologiczną, jednostki podziału terytorialnego oraz jednostki planistyczne w gospodarowaniu wodami ułatwiają nawigację.
Funkcjonalność mapy pozwala użytkownikowi na wyświetlenia szeregu tematycznych warstw, co umożliwia wykonanie szybkiej analizy wizualnej, która wskaże kluczowe uzasadnienia do podjęcia renaturyzacji rzek pod kątem głównych zagrożeń. Informacje o projektach renaturyzacyjnych mogą stanowić nie tylko inspirację dla przyszłych inwestorów, ale też stanowić podstawowe źródła wiedzy wspierające realizację zaplanowanych działań w planach gospodarowania wodami.
Zawartość mapy pozwala m.in. na:
- przeprowadzenie wstępnych analiz i planowania działań adaptacyjnych w ramach miejskich planów adaptacji do zmian klimatu (MPA), które mają obowiązek opracować miasta o liczbie mieszkańców co najmniej 20 tys. do 2 stycznia 2028 roku;
- zabezpieczenie terenów dla rzek jako terenów otwartych w zakresie sporządzenia planów ogólnych, które mają opracować wszystkie gminy do 1 stycznia 2026 roku;
- wzmocnienie działań na rzecz bioróżnorodności, w tym realizację celów Rozporządzenia w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych tj. Nature Restoration Law (NRL), które wymaga opracowania Krajowego Planu Odbudowy Zasobów Przyrodniczych do lipca 2026 roku.
Mapę opracowano głównie na potrzeby administracji samorządowej, która odgrywa kluczową rolę w renaturyzacji rzek poprzez m.in. zabezpieczenie terenów pod przestrzeń dla rzek czy działania edukacyjne na rzecz przygotowania społeczeństwa do rozwiązań opartych na przyrodzie. "Mapę planujemy udoskonalać zarówno w zakresie uzupełniania danych, jak i jej funkcjonalności. Zapraszamy do zgłaszania uwag i uzupełniania danych naszej bazy" - czytamy na stronie IMGW-PIB.
Dlaczego renaturyzacja jest ważna? – Przez lata regulowaliśmy rzeki, by odprowadzały wodę z terenów rolniczych i leśnych. Dziś takie podejście nasila skutki suszy. Renaturyzacja przywraca rzekom naturalną zdolność do magazynowania wody, wspierając ochronę zasobów wodnych i bioróżnorodność – wyjaśnia dr inż. Ilona Biedroń z IMGW-PIB.
Serwis zachęca gminy do tworzenia „przestrzeni dla rzek” w planach zagospodarowania, uwzględniając tereny, gdzie rzeki mogą swobodnie pełnić swoje funkcje. Wkrótce pojawi się też newsletter z aktualną wiedzą i wyjaśnieniami.
