Naukowcy z Wrocławia zaprojektują system nawigacyjny dla Księżyca
Pracownicy Instytutu Geodezji i Geoinformatyki Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu wezmą udział w projektowaniu koncepcji systemu nawigacyjnego, który będzie wykorzystywany do przyszłych misji księżycowych.
Naukowcy z Wrocławia zaprojektują system nawigacyjny dla Księżyca (fot. NASA)
Ziemia posiada już kilka systemów nawigacji satelitarnej GNSS: GPS, GLONASS, Galileo i BeiDou, które zapewniają pozycjonowanie w dowolnym czasie, a także w dowolnym punkcie na oraz nad powierzchnią Ziemi. W przypadku powierzchni Księżyca oraz misji satelitarnych, które planuje się w przyszłości do eksploracji srebrnego globu, podobne konstelacje nie istnieją.
Na przełomie ostatnich lat pojawiły się nowe plany eksploracji Księżyca przez agencje kosmiczne, firmy prywatne i partnerstwa publiczno-prywatne, z inicjatywami obejmującymi autonomiczne roboty i pojazdy oraz budowę stacji bdawczej oraz stacji pośredniej w drodze na Marsa. Kluczowy jest program NASA Artemis, mający na celu powrót ludzi na Księżyc w latach 2024-2028, stanowi główny bodziec do wzrostu zainteresowania srebrnym globem. Zarówno misje satelitarne, systemy bezzałogowe, jak i ludzie lądujący na Księżycu będą potrzebowali dedykowanego systemu nawigacyjnego.
Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) przyznała finansowanie na budowę koncepcji systemu nawigacyjnego, który posłuży zarówno do lądowania i nawigacji na powierzchni srebrnego globu przez misje załogowe i autonomiczne, jak również do wyznaczania trajektorii ruchu satelitów, które zostaną umieszczone na niskiej orbicie Księżyca.
System zostanie zaprojektowany przez międzynarodowe włosko-francusko-polskie konsorcjum z kluczowym udziałem pracowników Instytutu Geodezji i Geoinformatyki Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. W polskim zespole projektującym system nawigacyjny znaleźli się naukowcy:
Prof. dr hab. inż. Krzysztof Sośnica – absolwent Uniwersytetu w Bernie, Instytutu Astronomicznego oraz profesor nauk ścisłych i technicznych. Specjalista z zakresu mechaniki nieba, geodezji satelitarnej, fizyki relatywistycznej, obserwacji GNSS i pomiarów laserowych, członek rady zarządzającej Międzynarodowej Służby Laserowych Pomiarów Odległości do Sztucznych Satelitów i Księżyca (2019-2021). Pełni funkcję kierownika projektu ESA po stronie polskiej.
Dr inż. Radosław Zajdel – specjalista z zakresu integracji systemów GNSS, przetwarzania obserwacji satelitarnych, a w szczególności systemu europejskiego Galileo. W projekcie kieruje zadaniem związanym z analizą możliwości wykorzystania ziemskich sygnałów satelitarnych na orbicie księżycowej oraz na powierzchni Księżyca oraz oceną dokładności pozycjonowania GNSS na Księżycu.
Dr inż. Grzegorz Bury – specjalista z zakresu wyznaczania precyzyjnych orbit sztucznych satelitów Ziemi oraz modelowania mikroprzyspieszeń – grawitacyjnych i niegrawitacyjnych, działających na sztuczne satelity i ich wpływu na trajektorię ruchu statków powietrznych, a w szczególności satelitów Galileo, GLONASS i GPS. W projekcie kieruje zadaniem związanym z analizą i uwzględnianiem perturbacji grawitacyjnych i niegrawitacyjnych na niskich i wysokich orbitach księżycowych oraz zaprojektowaniem depeszy nawigacyjnej dla orbiterów księżycowych.
Mgr inż. Dariusz Strugarek – specjalista z zakresu przetwarzania laserowych pomiarów odległości do sztucznych satelitów oraz wyznaczania kinematycznych orbit satelitów niskich z wykorzystaniem obserwacji GNSS. W projekcie zajmuje się oceną geometrii obserwacji dla pozycjonowania na Księżycu.
Źródło: IGIG UPWr