Funkcje GIS

Funkcje systemu informacji przestrzennej możemy podzielić na cztery zasadnicze grupy:

  • wprowadzanie danych, 
  • zarządzanie danymi,
  • przetwarzanie danych,
  • udostępnianie danych.

Każda z wymienionych funkcji jest jednakowo ważna. Kolejność ich przedstawienia, jaką zastosowano powyżej, nie uwzględnia hierarchii ważności, a jest jedynie pewną chronologię ich zastosowania w trakcie tworzenia bazy danych i później w jej wykorzystywaniu. W następnych podrozdziałach przedstawiono wykaz funkcji składających się na wyodrębnione grupy zasadnicze. Należy pamiętać, że wykaz dotyczy ogólnie funkcji systemów informacji przestrzennej i w przypadku systemów SIT, ranga poszczególnych funkcji może być bardziej lub mniej znacząca. W szczególności duża szczegółowość danych występujących w SIT powoduje jednocześnie ich dużą zmienność w czasie, co wprowadza konieczność zastosowania specjalistycznych mechanizmów odpowiedzialnych za aktualność danych.

Wprowadzanie danych

Wprowadzanie danych oprócz dosłownego rozumienia, zawiera w sobie jeszcze dodatkowe funkcje służące do weryfikacji i wstępnego opracowania wprowadzanych danych. Do najważniejszych funkcji wprowadzania danych należy zaliczyć:

  • pozyskiwane danych przestrzennych w drodze:
  • pomiarów terenowych, również tych historycznych udokumentowanych przez szkice, dzienniki, zarysy,
  • trójwymiarowej digitalizacji fotogrametrycznej (stereodigitalizacji) oraz innych metod fotogrametrii i teledetekcji,
  • transferu danych z innych systemów,
  • digitalizacji map,
  • skanowania i wektoryzacji map.
  • wprowadzanie danych opisowych interaktywnie lub wsadowo,
  • wykrywanie błędów i redagowanie danych przestrzennych:
  • kontrolowanie danych przestrzennych pod względem formalnym, tj. pod względem formatu i dopuszczalnych wartości, konstrukcji geometrycznej,
  • interaktywna edycja obiektów (usuwanie, modyfikacja),
  • wykrywanie błędów i redagowanie danych opisowych:
  • kontrolowanie danych opisowych pod względem formalnym,
  • wyszukiwanie i modyfikacja grupy danych.

Zarządzanie danymi

Zarządzanie danymi można określić jako zespół procesów, których głównym celem jest utrzymanie w należytym stanie zasobów informacyjnych systemu. Aby ten cel osiągnąć dane muszą być sprawdzane i korygowane przed wejściem do systemu, a sposób ich przechowywania powinien uwzględniać niezbędne zabezpieczenia przez fizycznym uszkodzeniem lub dostępem osób nieupoważnionych. Istotną rzeczą jest również, aby zastosowane struktury danych oraz mechanizmy wyszukiwania zapewniły użytkownikowi sprawne udostępnianie informacji. Wśród funkcji przechowywania i zarządzania danymi można wyodrębnić następujące zadania szczegółowe:

  • określanie praw dostępu poszczególnych użytkowników,
  • wyszukiwanie danych z zastosowaniem różnych warunków,
  • kontrola poprawności,
  • archiwizacja danych.

Przetwarzanie danych

Do funkcji przetwarzania zaliczamy transformowanie, analizowanie, agregowanie, generalizowanie. Część z funkcji przetwarzania wykonuje jedynie operacje na obiektach bez ich zmian. Inne grupa funkcji przetwarzania generuje (kreuje) nowe obiekty na podstawie istniejących, a jeszcze inna może jedynie modyfikować obiekty istniejące. Do podstawowych funkcji przetwarzania danych zaliczamy:

  • konwersje i zmiany struktury danych:
  • automatyczne lub interaktywne łączenie fragmentów baz z uzgodnieniem styków,
  • generalizacja,
  • generowanie warstwic na podstawie regularnych i nieregularnych siatek punktów terenowych,
  • wygładzanie linii przez aproksymację jej przebiegu linia krzywą,
  • transformacje:
  • transformacja danych wektorowych lub rastrowych do układu określonego współrzędnymi punktów łącznych,
  • obliczanie współrzędnych w różnych odwzorowaniach kartograficznych,
  • analiza przestrzenna:
  • nakładanie warstw,
  • agregowanie obiektów
  • tworzenie obszarów buforowych,
  • wyznaczanie pola części wspólnej obszarów,
  • analiza sieciowa,
  • obliczanie i bilansowanie objętości mas ziemnych,
  • wyznaczanie obszarów zalewowych,
  • wykonywanie przekrojów powierzchni oraz analiza widoczności,
  • analiza statystyczna:
  • ocena dokładności danych,
  • analiza regresji i wariancji.

Udostępnianie danych

Do funkcji udostępniania danych zaliczamy udostępnianie w formie numerycznej lub w postaci wydruków na papierze. Wraz z rozwojem internetu coraz bardziej znaczące stały się różne formy udostępniania danych w internecie. Możemy wyróżnić następujące funkcje:

  • funkcje ogólne
  • wykonywanie rysunków na monitorach graficznych, ploterach i drukarkach,
  • wykonywanie kopii obrazu wyświetlanego na ekranie,
  • określenie znaków umownych, kolorów,
  • generowanie zestawień i wyrysów,
  • przekazywanie danych w ustalonych formatach zapisu,
  • generowanie danych do standardowych serwisów internetowych WMS i WFS,
  • inne formy udostępniania danych w internecie,
  • sporządzanie mapy:
  • automatyczny wybór sposobu symbolizacji w zależności od obiektu z możliwością interaktywnej modyfikacji,
  • interaktywne umieszczanie, tytułów, legend, i opisów map,
  • automatyczne umieszczanie nazw z możliwością ich interaktywnego przesuwania

Powyższy tekst jest fragmentem wykładów dr hab. inż. Waldemara Izdebskiego prowadzonych w ramach przedmiotu SIT i Mapa zasadnicza na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej (www.izdebski.edu.pl)

Nasze patronaty

XXIII Ogólnopolskie Sympozjum Fotogrametryczno-Teledetekcyjne
18-20 września 2024
INTERGEO 2023
10-12 października 2023
VIII Forum BioGIS
29-30.11.2023
GIS Day w Stolicy
23 listopada 2023

Quizy mapowe

Gdzie leży ten kraj?
Puzzle z mapą świata
Jaki to kraj?
Quiz WORLDLE - Jaki to kraj?
Wersja dla zaawansowanych
Geoquiz historyczny
EOGuesser