Satelity pomogą w pobieraniu opłat za przejazd autostradami
W dniu 1 marca 2011 r. w siedzibie Instytutu Transportu Samochodowego w Warszawie odbyła się prezentacja projektu "Struktura funkcjonalna - Krajowego Systemu Automatycznego Pobierania Opłat (KSAPO) za przejazd autostradami oraz drogami ekspresowymi". Współorganizatorem spotkania była firma AutoGuard S.A., inicjator wprowadzania na polski rynek nowoczesnych systemów telematycznych.
Udział w konferencji wzbogacili goście m.in. z Ministerstwa Infrastruktury, Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, uczelni wyższych i policji. Na spotkaniu nie zabrakło także dziennikarzy i firm zaangażowanych w rozwój nowoczesnych systemów telematycznych (FELA Management AG).
W większości państw Unii Europejskiej (Austria, Francja, Hiszpania, Włochy) wykorzystywane są systemy elektronicznego pobierania opłat drogowych typu DSRC, które funkcjonują w oparciu o wydzieloną łączność radiową krótkiego zasięgu (pasmo mikrofalowe - 5,8 GHz). Urządzenie pokładowe OBU, pracujące w systemie DSRC jest mało "inteligentne", bardzo proste i wykonuje jedynie funkcje potwierdzania (read only), nie posiada wyświetlacza, nie może odbierać ani przekazywać żadnych wiadomości. W systemie DSRC wymagana jest rozbudowa infrastruktury drogowej, na każdym skrzyżowaniu, przy wjazdach na odcinki dróg płatnych lub zjazdach muszą być zamontowane bramki. W systemie DSRC występują dwa rodzaje bramek: do łączności (Toll Gate) oraz kontrolne, dlatego ich liczba jest dziesięciokrotnie większa niż w systemie GPS/GSM. Nawet w przypadku tego samego dostawcy (firma Kapsch), każde państwo posiada inny typ urządzenie pokładowego OBU.
Innym rozwiązaniem są systemy wykorzystujące technologię telefonii komórkowej GSM oraz pozycjonowania satelitarnego GPS. W systemie tym, dzięki pozycjonowaniu satelitarnemu GPS organizowane są wirtualne punkty kontroli i poboru opłat, system może działać bez wykorzystania bram kontrolnych. Dane do centrali systemu przekazywane są bezpośrednio z OBU, przy wykorzystaniu łączności GSM. Zdaniem Komisji Europejskiej systemy elektronicznego pobierania opłat drogowych, stosowane w państwach Unii Europejskiej, nie są interoperacyjne z następujących powodów: różnic w koncepcjach pobierania opłat drogowych, standardów technologicznych, klasyfikacji stawek opłat, niezgodności w zakresie interpretacji przepisów prawnych. Taka sytuacja powoduje uciążliwość dla przedsiębiorców transportowych oraz kierowców w zakresie międzynarodowego transportu drogowego.
Instytut Transportu Samochodowego pomyślnie zakończył testowe badania pilotażowe nad projektem struktury funkcjonalnej KSAPO. Do współpracy, nad opracowaniem systemu dołączyły firmy AutoGuard SA oraz Fela Management AG. AutoGuard, jest dostawcą zintegrowanych systemów telematycznych oraz specjalizuje się w produkcji nowoczesnych urządzeń i aplikacji, wspierających zarządzanie flotą poprzez całodobowe monitorowanie pojazdów. W trakcie testów wykorzystano doświadczenia szwajcarskiej firmy FELA w zakresie koncepcji bramek kontrolnych służących do pobierania opłat. Przeprowadzone testy pozwoliły wyciągnąć wiele pozytywnych wniosków. Proponowane przez ITS, AutoGuard oraz firmę FELA rozwiązanie spełnia warunki systemu hybrydowego. OBU może być wykorzystane zarówno przez systemy GPS/GSM (np. wdrożone w Niemczech, Słowacji), jak również przez systemy DSRC (wdrożone np. w Austrii, Czechach, Hiszpanii, Francji oraz we Włoszech). W fazie testów system KSAPO rozpoznał m.in. zagraniczne francuskie urządzenie pokładowe Passango typu DSRC oraz niemieckie Toll Collect typu GPS/GSM. Testowany system okazał się bardzo elastyczny. Może być stosowany dla praktycznie każdej kategorii dróg (ekspresowe, krajowe) oraz każdego rodzaju pojazdów. Istnieje możliwość definiowania opłat drogowych, przy pomocy narzędzi "wirtualnych". Oznacza to łatwą i szybką zdolność adoptowania zmian parametrów opłat drogowych (klasyfikacja dróg, typy pojazdów, klasy emisji spalin, naliczanie czasowe - godziny szczytu, inna pora dnia, niedziele i święta). Istotną zaletą systemów nowej generacji GPS/GSM jest mała liczba bramek kontrolnych. System pracuje bez dodatkowych punktów kontrolnych i innych elementów infrastruktury budowanych wzdłuż dróg. Kolejnym atutem jest możliwość wsparcia innych systemów, służb i usług transportowych, wykorzystujących podobną platformę technologiczną. Wdrażanie systemu typu DSRC może spowodować, że w najbliższym czasie trzeba będzie w Polsce budować hybrydę. Taka sytuacja miała miejsce na przykład w Czechach. Ponadto na świecie jest tendencja do wdrażania zintegrowanych systemów o zaawansowanych technologiach GPS/GSM. Rozwiązania wspierające zarządzanie flotą pojazdów, sterowania ruchem drogowym, elektronicznego pobierania opłat drogowych, przesyłania informacji dla kierowców oraz podróżnych (np. dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego czy informowania) coraz częściej łączone są w jedną zintegrowaną platformę technologiczną.
W skład systemu KSAPO wchodzą następujące elementy:
- dwa inteligentne urządzenie pokładowe nazwane TRIPON-EU. OBU wykorzystuje technologię telefonii komórkowej GSM, pozycjonowanie satelitarne GPS oraz posiada moduł DSRC (IR, 5,8 GHz);
- dwie bramki kontrolne (z modemem DSRC i systemem wizyjnym pobierania opłat),
- laboratoryjny model krajowej centrali automatycznego pobierania opłat KSAPO.
Testy projektu KSAPO zakończyły się pełnym sukcesem. System posiada dużą skuteczność rozpoznawania numerów rejestracyjnych pojazdów (99,9%), jest niezawodny oraz interoperacyjny, może współpracować zarówno z systemami typu GPS/GSM ale także z istniejącymi systemami typu DSRC w innych państwach członkowskich UE.
Źródło: ITS