Czy naukowiec z PWr odkrył krater po uderzeniu meteorytu? Dane ze skaningu laserowego na to wskazują

Prof. Kazimierz Bęcek z Politechniki Wrocławskiej, analizując dane ze skaningu laserowego, natknął się na wyjątkową strukturę terenu w zachodniej części Brunei – owalne zagłębienie o średnicy około 700 m i głębokości około 6 m. – Z wysokim prawdopodobieństwem jest to krater, o którego istnieniu nie mieliśmy dotąd pojęcia – mówi geodeta z Wydziału Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii PWr.

Dane ze skaningu laserowego wskazują, że odkryte zagłebienie w zachodniej części Brunei to krater po uderzeniu meteorytu (Fot. PWr)

W lipcu tego roku – na zaproszenie uniwersytetu – prof. Kazimierz Bęcek pojechał do Brunei, azjatyckiego państwa położonego na wyspie Borneo, by tam uczestniczyć w projekcie badawczym związanym z modelowaniem zmian klimatycznych w basenie Morza Południowochińskiego. Zadaniem naszego naukowca było analizowanie i przetwarzanie danych pochodzących z precyzyjnych pomiarów ukształtowania terenu wykonanych metodą skaningu lotniczego (tzw. LIDAR-u).

– Kiedy zacząłem opracowywać numeryczny model terenu Brunei, uderzyło mnie to, że w zachodniej części kraju, w prowincji Belait, od typowo ukształtowanej powierzchni terenu wyraźnie odstaje charakterystyczna struktura o owalnym kształcie i średnicy około 700 metrów – opowiada naukowiec. – Po konsultacjach z dr Rosaly Lopes z Jet Propulsion Laboratory (NASA) i prof. Alvaro Penteado Crósta z Brazylii, który specjalizuje się w poszukiwaniach kraterów, mogę powiedzieć, że z wysokim prawdopodobieństwem natknąłem się na nieznany do tej pory krater meteorytowy.

Jak podkreśla naukowiec z PWr, dla potwierdzenia tego ustalenia konieczne będą jeszcze badania przeprowadzone na miejscu. Naukowcy z Universiti Brunei Darussalam są właśnie w trakcie prac przygotowujących ekspedycję do krateru. Badania na miejscu nie będą łatwe, gdyż krater znajduje się w środku lasu tropikalnego, pierwotnej dżungli, niespenetrowanej przez człowieka. W potwierdzeniu pochodzenia zagłębienia terenu mogą pomóc m.in. pomiary anomalii grawimetrycznych. To technologia, w której analizowane jest lokalne pole grawitacyjne na danym obszarze. Inną metodą potwierdzenia ustaleń ze skaningu lotniczego mogą być też wykonane na miejscu badania anomalii magnetycznych (pomiary natężenia ziemskiego pola magnetycznego) lub – bardziej inwazyjne – odwierty.

Zdaniem naukowca meteoryt, który zostawił na powierzchni Ziemi zagłębienie o średnicy około 700 metrów, sam miał około 40 metrów średnicy. Profesor podejrzewa, że pozaziemska skała mogła spaść w tym miejscu około 1-2 mln lat temu, w epoce plejstocenu, gdy ze względu na okresowe zlodowacenia dochodziło do dużych wahań poziomu mórz. Zagłębienie w Brunei wygląda bowiem, jakby przez dłuższy czas było zalane wodą.

Mapę z wszystkimi potwierdzonymi dotychczas kraterami meteorytowymi można obejrzeć w bazie Earth Impact Database. Obecnie pokazuje około 200 takich struktur. Największe to Vredefort w Republice Południowej Afryki, Chicxulub w Meksyku i Krater Sudbury koło miasta Sudbury w Kanadzie.

Do tej pory w okolicach Brunei i generalnie Morza Południowochińskiego nie rozpoznano żadnego krateru. W Polsce potwierdzono jedną taką strukturę, a w zasadzie skupisko struktur – to kratery Morasko, 12 km na północ od Poznania.

Źródło: PWr