Metody prezentacji danych
Istnieje wiele metod prezentacji danych. Dobiera się je w taki sposób, aby jak najbardziej czytelnie ukazywały pewne obiekty czy zjawiska.
1. Metoda izolinii (metoda izarytmiczna) Zjawiska przedstawiane są za pomocą izolinii, czyli linii łączącej punkty o tej samej wartości pewnej cechy. Wyróżnia się:
- poziomice (izohipsy, warstwice), łączące punkty o tej samej wysokości;
Rys.1. Profil terenu przedstawiony na mapie metodą izolinii.
-
izobary, łączące punkty o tym samym ciśnieniu;
- izotermy, łączące punkty o jednakowej temperaturze;
- izoamplitudy, łączące punkty o jednakowej amplitudzie;
- izobaty, łączące punkty o jednakowej głębokości;
- izohiety, łączące punkty o jednakowej ilości opadu;
- izohaliny, łączące punkty o jednakowym stopniu zasolenia;
- izotachy, łączące punkty o jednakowej prędkości wiatru;
- izofeny, łączące punkty o jednakowym początku kwitnienia roślin.
Istnieje więcej izolinii, gdyż tworzyć je można dla różnych zjawisk, mających charakter ciągły.
W praktyce izolinie wykreśla się na podstawie wartości zmierzonych w sieci punktów (np. stacji meteorologicznych dla map pogodowych). Według tradycyjnego sposobu punkty te łączyło się siatką nieprzecinających się trójkątów, których boki dzieliło się stosownie do różnicy wartości zjawiska w wierzchołkach - punktach pomiarowych, co było podstawą do wykreślania linii. Działanie takie, nazywane interpolacją przeprowadza się obecnie w sposób automatyczny korzystając z odpowiednich algorytmów zaimplementowanych do odpowiednich programów komputerowych.
2. Metoda kropkowa (punktowa) Służy do przedstawienia rozmieszczenia zjawisk na mapie przy użyciu kropek. Kropki nie symbolizują konkretnych obiektów, a jedynie ich liczbę. Mają one pewną wagę, czyli określają ustaloną liczbę obiektów, np. 1 kropka to 100 gospodarstw rolnych.
- metoda kropkowa topograficzna
- metoda kropkowa topograficzna jednowagowa
- metoda kropkowa topograficzna różnowagowa
- metoda kropkowa kartogramiczna
- metoda kropkowa kartogramiczna jednowagowa
- metoda kropkowa kartogramiczna różnowagowa
3. Kartodiagram Oznacza mapę, na której prezentuje się ilość pewnego zjawiska, korzystając z diagramów. Diagramy ilustrują dane liczbowe, zazwyczaj w formie figur płaskich lub brył. Umieszcza się je bezpośrednio na mapie, aby odnosiły się do poszczególnych punktów, powierzchni lub linii. Istnieją trzy rodzaje kartodiagramów: proste, obrazujące jedynie wielkość zjawiska; złożone strukturalne, ukazujące podział zjawiska na części składowe (np. udział poszczególnych zbóż w całości zasiewów); złożone sumaryczne, prezentujące zarówno wielkość, jak i strukturę zjawiska.
- kartodiagramy punktowe
- kartodiagramy punktowe proste
- kartodiagramy punktowe sumaryczne
- kartodiagramy punktowe złożone
- kartodiagramy punktowe strukturalne
- kartodiagramy punktowe porównawcze
- kartodiagramy punktowe dynamiczne
- kartodiagramy powierzchniowe
- kartodiagramy powierzchniowe naturalne
- kartodiagramy powierzchniowe naturalne proste
- kartodiagramy powierzchniowe naturalne sumaryczne
- kartodiagramy powierzchniowe naturalne złożone
- kartodiagramy powierzchniowe naturalne strukturalne
- kartodiagramy powierzchniowe naturalne porównawcze
- kartodiagramy powierzchniowe naturalne dynamiczne
- kartodiagramy powierzchniowe geometryczne
- kartodiagramy powierzchniowe geometryczne proste
- kartodiagramy powierzchniowe geometryczne sumaryczne
- kartodiagramy powierzchniowe geometryczne złożone
- kartodiagramy powierzchniowe geometryczne strukturalne
- kartodiagramy powierzchniowe geometryczne porównawcze
- kartodiagramy powierzchniowe geometryczne dynamiczne
- kartodiagramy powierzchniowe eumorficzne
- kartodiagramy powierzchniowe eumorficzne proste
- kartodiagramy powierzchniowe eumorficzne sumaryczne
- kartodiagramy powierzchniowe eumorficzne złożone
- kartodiagramy powierzchniowe eumorficzne strukturalne
- kartodiagramy powierzchniowe eumorficzne porównawcze
- kartodiagramy powierzchniowe eumorficzne dynamiczne
- kartodiagramy powierzchniowe naturalne
- kartodiagramy liniowe
- kartodiagramy wektorowe
- kartodiagramy wektorowe zasiegowe
- kartodiagramy wektorowe potokowe
- kartodiagramy wstęgowe
- kartodiagramy wstęgowe proste
- kartodiagramy wstęgowe proste jednokierunkowe
- kartodiagramy wstęgowe proste dwukierunkowe
- kartodiagramy wstęgowe złożone
- kartodiagramy wstęgowe sumaryczne
- kartodiagramy wstęgowe sumaryczne jednokierunkowe
- kartodiagramy wstęgowe sumaryczne dwukierunkowe
- kartodiagramy wstęgowe sumaryczne dwukierunkowe wycinkowe
- kartodiagramy wstęgowe strukturalne
- kartodiagramy wstęgowe porównawcze
- kartodiagramy wstęgowe dynamiczne
- kartodiagramy wstęgowe izochroniczne
- kartodiagramy wstęgowe proste
- kartodiagramy wektorowe
4. Kartogram Tak nazywa się mapę, na której pewne wartości odniesione są do określonych jednostek terytorialnych - krajów, województw, powiatów itp. Wartości te przyjmują postać względną, są nimi chociażby takie mierniki, jak: liczba ludności na 1 km2, zużycie nawozów sztucznych na 1 km2, dochód narodowy na 1 osobę. Wydzielone jednostki powierzchni pokrywa się szrafąmi lub barwą, której intensywność uzależniona jest od wielkości zjawiska, podzielonego wcześniej na klasy. Wyróżnia się kilka rodzajów kartogramów, np.:
- prosty, który przedstawia jedno zjawisko
- kartogramy proste jednorodne
- kartogramy proste kwalifikatywne
- kartogramy proste selektywne (kartogramy proste przeciwstawne)
- kartogramy proste desenia kropkowego
- kartogramy proste geometryczne
- złożony, pokazujący dwa powiązane ze sobą tematycznie zjawiska jednocześnie, z których pierwsze oznaczane jest kolorem, a drugie szrafą.
- kartogramy strukturalne
- kartogramy strukturalne ciągłe
- kartogramy strukturalne skokowe
- kartogramy strukturalne selektywne
- kartogramy ciągłe
- pseudokartogramy
- metoda dazymetryczna (kartogram dazymetryczny) - ukazuje obszary posiadające zjawiska takiej samej gęstości, przy czym wyraz liczbowy tej gęstości ma charakter skokowy.
Rys. Kartogram prosty..
5. Metoda sygnaturowa Rzeczywiste zjawiska są prezentowane na mapie za pomocą znaków, tzw. sygnatur. Sygnatury dzielą się na:
- geometryczne, mające wygląd prostych figur geometrycznych, które nie przypominają w żaden sposób obiektów geograficznych;
- symboliczne, których kształt kojarzy się z obiektem;
- obrazkowe, nawiązujące kształtem do wyglądu reprezentowanego obiektu;
- literowe, czyli litery umieszczone w miejscu występowania określonego obiektu;
- liczbowe, czyli liczby usytuowane w miejscu występowania danego obiektu.
6. Metoda zasięgów Służy do pokazania na mapie obszaru, występowania danego zjawiska. Stosuje się w tym celu zazwyczaj linie zasięgu, określając, z której strony linii istnieją omawiane obiekty. Innym sposobem wyznaczania zasięgów jest nanoszenie siatki sygnatur lub opisywanie słowne. Metodę zasięgów stosuje się m.in. do wyznaczania obszarów występowania poszczególnych gatunków roślin i zwierząt. Jej charakterystyczną cechą jest to, iż granice mogą się swobodnie przecinać i nakładać. Wyróżniamy zasięgi zamknięte i otwarte, gdy zjawisko wykracza poza arkusz mapy.
7. Metoda chorochromatyczna (powierzchniowa, barwnego tła) Stworzona przez rozwinięcie metody zasięgów. Powierzchnia mapy podzielona jest na mniejsze pola, które oznaczają obszar występowania różnych zjawisk. Pola te nie mogą na siebie zachodzić, ponieważ zjawiska nie współwystępują ze sobą. Metoda chorochromatyczna stosowana jest np. na mapach geologicznych, glebowych czy administracyjnych.