Nowy atlas geologiczny wybranych złóż węgla brunatnego w Polsce
Państwowa służba geologiczna opublikowała pierwszy tom Atlasu geologicznego wybranych złóż węgla brunatnego w Polsce (rejon zachodni i rejon wielkopolski), zawierający szczegółowe informacje o 31 najistotniejszych obiektach złożowych.
Mapa zasobowa złoża Gubin (fot.PIG-PIB)
Wydany I tom Atlasu stanowi dawno oczekiwaną, w branży węgla brunatnego, pozycję literatury. Znana jest szczegółowa informacja o wszystkich złożach eksploatowanych obecnie przez cztery odkrywkowe kopalnie węgla brunatnego (Bełchatów, Konin, Turów, Sieniawa). Inaczej sprawa wygląda, jeśli chodzi o złoża niezagospodarowane – zarówno udokumentowane, jak i perspektywiczne obiekty złożowe, których liczba w Polsce wynosi 163, i które w przyszłości mogą być przedmiotem zainteresowania przemysłu. Informacja o tych złożach jest rozproszona i wymaga weryfikacji, standaryzacji i analizy. Takiego zadania podjął się Państwowy Instytut Geologiczny - PIB w ramach prac państwowej służby geologicznej.
Podczas pierwszego etapu prac szczegółowej analizie poddano złoża z rejonów brunatnowęglowych charakteryzujące się wysoką wartością ekonomiczno-gospodarczą - zachodniego i wielkopolskiego. Spośród 39 obiektów występujących w rejonie zachodnim i 19 w wielkopolskim do przedstawienia w I tomie Atlasu wybrano odpowiednio 21 i 10 obiektów.
Każdy ze wskazanych obiektów został opracowany zgodnie z przyjętą metodyką. Prace rozpoczęto od zgromadzenia i zweryfikowania danych archiwalnych. Głównym źródłem informacji były dokumentacje i opracowania wykonane w ciągu ponad 70 lat przez różne podmioty, w tym PIG-PIB i przedsiębiorstwa geologiczne. Mając do dyspozycji dokumentacje złożowe, sprawozdania z prac geologiczno-rozpoznawczych oraz profile otworów wiertniczych szczegółowej analizie poddano tysiące danych – geologiczno-złożowych, hydrogeologicznych, geoekologicznych.
Ważnym i koniecznym etapem prac była standaryzacja danych. W wielu przypadkach dokonano uzupełnień i przeliczeń zasobów węgla oraz jego podstawowych parametrów ustalonych w dokumentach źródłowych, nawet jeśli zostały one formalnie zatwierdzone. W przypadku już udokumentowanych złóż przyczyną były późniejsze zmiany tzw. kryteriów bilansowości, a także brak oszacowanych zasobów pozabilansowych. Od 2011 r. zamiast terminu „kryteria bilansowości” stosowana jest definicja „graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice”.
W latach 2005-2011 „zasoby pozabilansowe” były pojęciem nieformalnym, w związku z tym najczęściej nie były nawet oszacowane. W przypadku obszarów prognostycznych dokonane przeliczenia wynikały z reguły z braków lub nieścisłości w istniejących operatach szacujących zasoby (z definicji nie podlegające zatwierdzeniu). Jako granicę złoża/obszaru prognostycznego przyjęto kontur zewnętrzny udokumentowanych lub oszacowanych zasobów bilansowych i pozabilansowych węgla brunatnego, a w przypadku, jeśli zasoby pozabilansowe nie zostały obliczone – kontur zasobów bilansowych węgla.
Charakterystyka każdego z nieeksploatowanych/prognostycznych złóż zawiera część tekstową oraz bogatą część graficzną (mapy, przekroje, tabele). Przedstawiono w nich informacje dotyczące:
- budowy geologicznej i uwarunkowań geologiczno-górniczych,
- wielkości zasobów złoża,
- parametrów geologiczno-górniczych pokładów węgla w złożu (miąższość węgla i grubość nadkładu),
- parametrów chemiczno-technologicznych węgla, w tym wartość opałową Qri, popielność Ad i całkowitą zawartość siarki Sdt,
- warunków hydrogeologicznych,
- uwarunkowań środowiskowych.
Kolejny tom obejmujący 24 niezagospodarowane/prognostyczne złoża rejonu północno-zachodniego i konińskiego jest w trakcie realizacji. Prace zostaną ukończone pod koniec 2022 r.
Źródło: PIG-PIB
