Powstanie katalog zabytków z geolokalizacją

Rusza kolejna edycja projektu "Otwarte zabytki" realizowanego przez Centrum Cyfrowe. Celem projektu jest stworzenia obywatelskiego katalogu zabytków m.in. z danymi o lokalizacji poszczególnych obiektów. Na podstawie zebranych informacji powstanie portal, który będzie umożliwiał m.in. odnalezienie zabytków w najbliższej okolicy, obejrzenie ich na mapie, czy zgłaszanie alertów o stanie zabytków.

W ubiegłym roku wydarzenie objęło jedynie województwo mazowieckie, natomiast w tym całą Polskę.

Cel projektu

Celem projektu jest włączenie internautów w aktywne uczestnictwo w ogólnopolskiej akcji tworzenia obywatelskiego katalogu zabytków, w oparciu o dane pochodzące z rejestru zabytków. Następnym krokiem będzie współtworzenie portalu - bazy wiedzy o polskich zabytkach połączonej z obywatelskim monitoringiem ich stanu.

Rejestr zabytków (tworzony przez wojewódzkich konserwatorów zabytków i gromadzony przez Instytut) jest zbiorem zawierającym blisko ponad sześćdziesiąt pięć tysięcy obiektów. Obecnie brakuje w nim istotnych informacji, których gromadzenie w latach wcześniejszych nie było wymagane - na przykład dotyczących położenia geograficznego poszczególnych obiektów (współrzędnych GPS). Rejestr nie zawsze zawiera też aktualne adresy, czy dokładną datę powstania obiektu, co utrudnia jego praktyczne wykorzystywanie.

Efekty pracy osób zaangażowanych w akcję tworzenia obywatelskiego katalogu zabytków będą podstawą do stworzenia ogólnodostępnego portalu zbudowanego w oparciu o "obywatelski rejestr zabytków". Portal będzie umożliwiał m.in. odnalezienie zabytków w najbliższej okolicy, obejrzenie ich na mapie, zgłaszanie alertów o stanie zabytków, uzupełnianie opisów (połączenie z Wikipedią), dodawanie zdjęć, proponowanie obiektów, które powinny zostać objęte ochroną konserwatorską oraz na podstawowym poziomie funkcje społecznościowe - łączenie się osób w grupy zainteresowań itp. Zgromadzone w ramach projektu zasoby będzie można szeroko wykorzystywać w projektach społecznych i edukacyjnych, na przykład pozwolą one nauczycielom historii czy geografii wzbogacić zajęcia o przykłady lokalnych zabytków i nie ograniczać się jedynie do zbioru obiektów dostępnych w Internecie (na przykład w publikacjach komercyjnych). Umożliwią im też zachęcenie uczniów do aktywnego angażowania się w projekt służący promocji dziedzictwa.

Ponadto, dane zebrane podczas akcji i następnie gromadzone w portalu będą mogły zostać wykorzystane przez NID jako materiał pomocniczy - weryfikujący posiadane oraz gromadzone z innych źródeł informacje przy realizacji różnego rodzaju działań (m.in. wdrażanie unijnej dyrektywy INSPIRE czy monitorowanie stanu zabytków).

Projekt zainspirowany został ubiegłoroczną edycją konkursu fotograficznego "Wiki lubi zabytki" (odbywającego się również w tym roku), organizowanego przez Wikimedia Polska, którego Centrum Cyfrowe było partnerem, a Narodowy Instytut Dziedzictwa patronem. Ambicją organizatorów jest wspieranie tego typu wydarzeń w budowaniu obywatelskiego zasobu wiedzy o zabytkach.

Przebieg akcji społecznościowej

Podczas akcji tworzenia obywatelskiego katalogu zabytków organizatorzy chcieliby pokazać uczestnikom i opinii publicznej, jak można skutecznie pracować na rzecz wspólnego dobra, jakim jest zasób rejestru zabytków. O tym, że taki crowdsourcingowy sposób pracy może być bardzo efektywny pokazały doświadczenia Centrum Cyfrowego podczas Open Data Day 2011, kiedy w czasie jednego dnia pracy użytkownicy pracujący z nami na miejscu oraz online wprowadzili do bazy ponad 900 geolokalizacji oraz blisko 2500 poprawek (przede wszystkim literówki, ale także adresy, daty powstania obiektów itd.). Uczestnicy korzystali z przygotowanej przez Centrum Cyfrowe aplikacji, dzięki której uzupełnianie bazy danych jest bardzo łatwe i może je wykonać każdy.

Uzupełnienie geolokalizacji wymaga znalezienia obiektu na mapie. Najłatwiej jest to zrobić w odniesieniu do terenu, który się zna. Powoduje to, że szczególnie istotne jest zmobilizowanie do działania społeczności lokalnych. Ponieważ efekty pracy będą publicznie dostępne, z danych będą mogły skorzystać np. lokalne serwisy turystyczne czy informacyjne oraz wszyscy inni zainteresowani. Włączenie się w akcję jest bardzo proste i nie wymaga żadnych specjalnych umiejętności. Współrzędne GPS będą dodawane poprzez znalezienie obiektu na mapie dostępnej w serwisie i kliknięcie na niego. Informacje na temat aktualnego adresu czy roku powstania danego zabytku wystarczy wyszukać w Internecie.

W akcji będzie można wziąć udział na dwa sposoby: w dowolnym momencie jej trwania korzystając z własnego komputera z dostępem do Internetu oraz w ramach organizowanych lokalnie "maratonów" uzupełniania danych (w bibliotekach, domach kultury, szkołach itd.).

Grupy docelowe:

Akcja skierowana jest do wszystkich zainteresowanych - może wziąć w niej udział każdy, niezależnie od wieku czy miejsca zamieszkania. Organizatorom jednak szczególnie zależy na zaktywizowaniu dwóch grup:

• Osoby zagrożone wykluczeniem cyfrowym (plany podjęcia współpracy z takimi organizacjami jak Towarzystwo Inicjatyw Twórczych "ę" i Uniwersytety Trzeciego Wieku, oraz włączenia często nieaktywnych cyfrowo obywateli w świat cyfrowy poprzez działanie na rzecz dobra wspólnego jakim jest wiedza na temat zabytków w Polsce i państwowy rejestr zabytków)
• Społeczności lokalne (organizatorzy wychodzą z założenia, że możliwość podzielenia się wiedzą lokalną na temat własnej okolicy jest dobrym sposobem na włączanie w działania na rzecz dobra wspólnego i pokazywanie obywatelom, że to co "państwowe" może być wspólne, a rząd i obywatele odnoszą wzajemne korzyści jeśli udaje im się współpracować).

Czas trwania:

Działania w ramach akcji społecznościowej planowane są w okresie od 3 do 24 lipca 2012.

Uruchomienie serwisu-bazy wiedzy o zabytkach - połowa sierpnia 2012.

Moduły serwisu - bazy wiedzy:

Poszczególne funkcjonalności serwisu będą dodawane etapami.

• I etap (3 lipca 2012): akcja społecznościowa (wyszukiwanie obiektów na mapie i dodawanie ich położenia do bazy danych; uzupełnianie podstawowych danych o zabytkach - współrzędne GPS, adres, data powstania).
• II etap (15 sierpnia 2012): pierwsza wersja serwisu: dodawanie zdjęć i opisów zabytków, alertowanie o ich stanie, generowanie miniprzewodników.
• III etap (1 listopada 2012): "adopcja zabytku" (przyjęcie na siebie roli opiekuna danego obiektu), tworzenie grup użytkowników (ze względu na zainteresowanie danym tematem lub regionem), proponowanie "nowych" zabytków.

Szczegółowe cele projektu:

• aktualizacja 65 tys. pozycji w bazie danych i stworzenie "obywatelskiego rejestru zabytków".
• stworzenie serwisu internetowego, który będzie wykorzystywał "obywatelski rejestr zabytków", treści dostępne w Wikipedii i wiedzę uzupełnianą przez użytkowników
• włączenie w działania w Internecie grup społecznych (seniorzy, osoby spoza metropolii) tradycyjnie mniej aktywnych w świecie online oraz aktywowanie społeczności lokalnych na rzecz większego zainteresowania dziedzictwem kulturowym w "małych ojczyznach"
• przekonanie wybranych grup opinii publicznych, że państwowe zasoby, w tym baza danych NID są dobrem wspólnym (efekty prac będą przekazywane do Instytutu, jako materiał pomocniczy - weryfikujący posiadane oraz gromadzone z innych źródeł informacje).
• pokazanie crowdsourcingu jako nowego modelu aktywności obywatelskiej.